Wettelijke verantwoording: visie op toekomstgericht onderwijs
Om te komen tot een visie op innovatief montessorionderwijs en de wetenschappelijke inzichten, kennis en praktijkontwikkelingen van Maria Montessori, is het allereerst van belang om de kaders te schetsen van het huidige Nederlandse onderwijs.
Platform Onderwijs 2032 (2016) geeft aan dat er een ‘nieuwe koers in het onderwijs nodig is om kinderen die nu voor het eerst naar school gaan de kennis en vaardigheden mee te geven die ze nodig hebben wanneer ze in 2032 aan hun volwassen en werkende leven beginnen’. Zowel de Onderwijsraad (2015) als filosoof en pedagoog Gert Biesta (2012) onderschrijven dat het gewenste onderwijs drie functies moet nastreven: kwalificatie, socialisatie en subjectivering (of persoonsvorming). Tevens is het van belang dat er een goed evenwicht zichtbaar moet zijn tussen deze drie onderwijsfuncties om kinderen te kunnen begeleiden in hun ontwikkeling tot zelfstandige volwassenen die vaardig, waardig en aardig zijn, voor zichzelf en voor hun omgeving. Biesta legt uit met behulp van onderstaand model (2012), zie figuur 1, en de volgende operationalisering wat deze drie onderwijsfuncties inhouden, waartoe we opleiden.
De verdere uitwerking van innovatief montessorionderwijs kan het beste worden gezien in de vorm van het Venn-model dat Biesta hiernaast heeft geschetst. Namelijk: het gaat ook over de drie overlappende gedeeltes.
De visie op innovatief montessorionderwijs gaat over de inhouden van de functies van onderwijs op zich, volgens de wetenschappelijke inzichten, kennis en praktijkervaringen van Maria Montessori, maar ook over de plaatsen waar de gebieden elkaar overlappen. Montessorionderwijs en -opvoeding gaan uit van goed onderwijs, d.w.z. kindgericht en het actief zoeken naar zijn of haar potentieel door maximale ontwikkeling te stimuleren (Montessori,1947).
De Nederlandse Montessori Vereniging heeft in haar ambitiedocument 2012- 2016 de volgende missie geformuleerd:
“Het bevorderen en (doen) ontwikkelen van opvoeding en onderwijs volgens de beginselen en werkwijzen van Maria Montessori en het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van montessori opvoeding en onderwijs. Zij willen iedereen laten zien wat hun kwaliteit is”.
Montessorionderwijs heeft als doel kinderen een gevoel van onafhankelijkheid, eigenwaarde en vertrouwen in de eigen persoonlijkheid te geven. We zien dit als belangrijke eigenschappen om een snel veranderende samenleving tegemoet te kunnen blijven treden. Kinderen ontwikkelen zich hiermee tot volwassenen die in de 21e eeuw hun bijdrage kunnen leveren.